PENGAJARAN SEBAYA DALAM BAHASA (COLLABORATIVE STRATEGIES FOR LEARNING PROCESS)

Pembelajaran sesuatu bahasa bagi bukan penutur jati pada hakikatnya ialah suatu proses yang penuh dengan cabaran. Walaupun peranti kebahasaan (language device) dalam sistem otak manusia begitu ajaib, sokongan kaedah pembelajaran yang paling cekap masih menjadi faktor kritikal supaya bahasa bukan ibunda dapat dikuasai. Dasar memartabatkan bahasa Melayu, memperkasakan bahasa Inggeris (MBMMBI) bermakna murid perlu mencapai tahap tertentu bagi kedua-dua bahasa sepertimana yang disarankan dalam semakan kurikulum dari masa ke masa.

Bagi kanak-kanak bukan penutur jati bahasa Melayu dan bahasa Inggeris, mereka juga harus mempelajari bahasa ibunda, atau dialek suku kaum berdasarkan zon geografi. Isu pembelajaran bahasa Melayu dalam kalangan murid bukan penutur jati, terutama di kawasan pinggir bandar dan pedalaman, khususnya di peringkat menengah atas diberikan perhatian besar. Calon SPM perlu mencatat gred minimum E sebagai syarat penganugerahan sijil.

Beberapa tahun dahulu, dasar PPSMI pernah mendapat bantahan meluas pejuang bahasa hinggalah membawa kepada pemansuhannya. Namun, pengumuman kerajaan untuk mengkaji permintaan segelintir ibu bapa yang bermentaliti Barat sekali lagi mencemaskan mereka. Adakah bahasa Melayu akan hanya layak digunakan dalam arena sastera, dan bukannya untuk wacana ilmu tinggi? 

Nisbah 50:50 penutur jati dengan bukan penutur jati di negeri Perak misalannya menjadi alasan yang paling berkemungkinan bagi menjustifikasi pencapaian keputusan SPM kelompok bawah. Walaupun darurat telah diisytiharkan oleh jabatan pelajaran negeri (JPN), Perak masih belum mampu menembusi carta 10 terbaik kebangsaan. Namun, setidak-tidaknya Perak mencatat peningkatan memberangsangkan dengan tidak lagi menghuni kedudukan yang dirasakan tidak sepadan.

Aliran dominan bahawa teras bahasa ialah idea, bukan hukum tatabahasa. Maka, negeri Perak menerusi kepakaran guru cemerlang bahasa boleh mereka bentuk intervensi yang menjurus kepada pengajaran sebaya. Konsep pengajaran sebaya bukanlah suatu idea terkini, sebaliknya telah sekian lama menjadi pilihan pedagogi terbaik. 

Pengajaran sebaya bukanlah projek ad-hoc dan spontan, sebaliknya perlukan perancangan yang bersesuaian.  Falsafah tukang kayu mengatakan ukur dua kali, potong sekali sahaja (measure twice cut once). Lanjutannya berbunyi: potong kali pertama ialah paling dalam (the first cut is the deepest).

Pembimbing rakan sebaya (PRS) yang dikenal pasti hendaklah dilatih menggunakan modul pengajaran sebaya. Kebebasan dari segi penyampaian termasuk penggunaan slanga remaja diberikan asal sahaja tidak tersasar daripada objektif yang digariskan terlebih dahulu. Keutamaan hendaklah ditujukan kepada kelompok berpencapaian rendah (harapan lulus, halus), dan kumpulan risiko.

Strategi "yakin lulus" ke arah gagal sifar hendaklah diberi penekanan. Program pengajaran sebaya tidaklah sampai membebankan pelajar pintar, dan bukan dijadualkan secara tetap. Sebaik-baiknya program pengajaran sebaya menganjak paradigma aktiviti pembelajaran yang melesukan kepada amalan pembelajaran yang mengujakan dan santai...