PERSEDIAAN BAHASA MELAYU 2 SPM 2012 (ELEVENTH HOUR'S EXAM PREPARATION)

Pengenalan

Pencapaian kertas Bahasa Melayu boleh diumpamakan sebagai jantung SPM, justeru lulus Bahasa Melayu bererti lulus SPM, dan begitu juga sebaliknya gagal Bahasa Melayu bererti gagal SPM. Gred tertinggi (A+) dalam kertas Bahasa Melayu ialah tiket bagi memperoleh keistimewaan dan merit akademik bagi menyambung pengajian di universiti, permohonan tajaan kewangan dan lamaran pekerjaan. Item soalan dalam kertas Bahasa Melayu SPM telah direka bentuk dan digubal sedemikian rupa supaya akur dengan segala kehendak sukatan pelajaran dan keperluan kurikulum kebangsaan.

Pentaksiran ujian lisan berasaskan sekolah (ULBS) dan peperiksaan bertulis secara berpusat bertujuan memenuhi kriteria kemahiran generik bahasa, iaitu mendengar, bertutur, menulis dan membaca. Calon bukan sahaja diharapkan supaya dapat menetapkan tugasan soalan dengan tepat, malah berupaya memberi jawapan yang meliputi aras tersurat (soalan petikan), aras tersirat (soalan kbkk) dan komponen sastera. Maka, persediaan pembelajaran di bilik darjah menerusi pertolongan guru, serta perancangan jawapan di bilik peperiksaan ialah kunci kejayaan yang diimpikan.

Format Kertas 2 Bahasa Melayu SPM

Setakat ini, sejak pelaksanaan sijil terbuka mulai tahun 2003, bentuk item soalan boleh dianggap sudah mantap. Keseluruhan kertas 2 menawarkan 110 markah dengan tempoh masa menjawab selama 150 minit atau dua jam setengah. Calon yang sudah biasa terdedah dengan ujian masa tidak berhadapan dengan masalah untuk menyiapkan semua tugasan dalam tempoh kurang daripada dua jam sehingga mempunyai baki masa yang 'lumayan' untuk membuat semakan dan penambahbaikan.

Soalan 1 ialah penulisan rumusan berdasarkan sebuah petikan rencana. Sebenarnya, calon tidak perlu memikirkan sangat punca rencana atau tajuk rencana yang bakal muncul dalam lembaran kertas soalan. Perkara yang paling kritikal ialah kaedah mengenal pasti isi rumusan berdasarkan kehendak tugasan soalan. 

Soalan 2 ialah bahagian pemahaman yang merangkumi pemahaman umum berdasarkan petikan rumusan dan petikan antologi "Harga Remaja" dan "Dirgahayu Bahasaku". Sekali lagi ditegaskan bahawa soalan ramalan tidak diperlukan justeru mungkin hanya 4 markah daripada sejumlah 35 markah yang diperuntukkan akan menguji pengetahuan calon tentang keseluruhan cerpen atau drama yang dipelajari. Selebihnya ialah soalan petikan dan soalan kbkk.

Soalan 3 ialah bahagian tatabahasa yang menguji penggunaan perkataan dan rangkai kata (frasa / morfologi), binaan,  jenis dan ragam ayat (sintaksis), analisis kesalahan bahasa (ejaan, istilah, hukum tatabahasa) dan peribahasa. Kecuali peribahasa, pecahan soalan yang lain boleh menggunakan kaedah atau strategi yang disarankan oleh guru di sekolah, bukan guru tuisyen amatur.

Soalan 4 ialah bahagian kajian novel berdasarkan zon. Pada umumnya, bahagian (a) ialah tugasan kbkk, manakala bahagian B menguji kemahiran komsas, termasuk perbandingan dua buah novel. Calon yang menikmati pembacaan novel asal, tanpa bergantung kepada buku ulasan atau kajian sekunder biasanya lebih mudah menulis jawapan, khususnya contoh peristiwa sebagai hujah sokongan kepada penyataan isi, jika dikehendaki dalam tugasan soalan.

Cadangan Peruntukan Masa Menjawab

Hitungan konservatif 110 markah untuk 150 minit bermaka 1 markah untuk 1.36 minit. Dalam bahasa mudah, calon mesti menetapkan had masa merancang dan menulis jawapan yang dikehendaki dalam tempoh yang khusus. Namun, disebabkan aras kesukaran soalan tidak sama, maka saranan berikut boleh dipertimbangkan.

           Rumusan:        30 minit
           Pemahaman:   50 minit
           Tatabahasa:    20 minit
           Novel:            20 minit

           Semakan / penambahbaikan jawapan:  30 minit

Katakan kertas 2 Bahasa Melayu bermula pada pukul 2.00 petang. Maka, sebaik sahaja calon mendapat kertas soalan, teruskan catatkan peruntukan masa seperti di bawah:

          2.00 - 2.30 petang:  Rumusan
          2.30 - 3.20 petang:  Pemahaman
          3.20 - 3.40 petang:  Tatabahasa
          3.40 - 4.00 petang:  Novel
          4.00 - 4.30 petang:  Semakan / penambahbaikan

Rasional saranan di atas  ialah soalan seperti rumusan, tatabahasa dan novel tidak memerlukan masa merancang dan menulis jawapan yang panjang. Hanya soalan pemahaman yang agak mencabar, justeru calon harus terlebih dahulu mengenal pasti aras soalan sama ada tugasan petikan, kbkk atau komsas. Selain itu, calon harus memenuhi keperluan setakat isi atau bersekali dengan huraian.

Beza kertas 2 dengan kertas 1

Calon tentu sudah biasa didedahkan dengan konsep holistik untuk kertas 1, iaitu penulisan karangan sama ada respons tertutup (Bahagian A; 30 markah) dan respons terbuka (Bahagian b: 100 markah). Respons tertutup mirip isi tersurat dalam rumusan, iaitu berdasarkan bahan rangsangan yang disediakan, manakala respons terbuka umpama kbkk, iaitu idea calon itu sendiri. Mudah cakap, kertas 1 lebih menjurus kepada perbuatan membesar-besarkan cerita, justeru peruntukan markah yang besar.

Ayat tugasan soalan karangan pendek sahaja. Calon perlu mula merancang penulisan jawapan dengan rangka karangan yang akur dengan tugasan soalan. Berdasarkan rangka karangan, proses menulis karangan penuh pun diteruskan.

Kertas 2 pula lebih berkonsep mengecil-ngecilkan cerita sebagai kebalikan kertas 1. Ayat tugasan soalan dibantu dengan petikan. Calon perlu mahir menyediakan kerangka isi petikan berpandukan tugasan soalan.

Buktinya, petikan rumusan yang sepanjang 300 - 350 patah perkataan, tetapi jawapan yang dikehendaki setakat 120 patah perkataan. Soalan pemahaman juga memerlukan jawapan yang ringkas-ringkas sahaja berdasarkan peruntukan jumlah markah yang kecil sahaja (ciput?) Soalan tatabahasa bahagian c, d dan e mungkin lebih pendek ayat jawapannya.

Seterusnya bahagian novel hanya memperuntukkan 15 markah. Maka, perlukah calon menulis hingga 4 muka surat untuk beroleh markah penuh? Dalam bahasa basahan, kita sering mendengar ujaran sendiri mahu ingatlah!

Pesanan kepada calon SPM Bahasa Melayu 2

Kaedah perancangan dan penulisan jawapan setiap bahagian soalan telah dijelaskan dalam masukan (posting) terdahulu dan boleh dibaca dengan membuat carian menerusi kotak dialog Search This Blog. Perkara yang paling mustahak untuk mencatat pencapaian gred terbaik ialah dengan merancang dan menulis jawapan berdasarkan keperluan tugasan soalan. Barang diingat bahawa kertas 2 membabitkan kebolehan teknikaliti penulisan jawapan yang tertentu...