SEKOLAH YANG SEJAHTERA (AN EFFECTIVE SCHOOL)

Pengenalan

Perkataan "sejahtera" mungkin biasa didengar dan disebut. Namun, pada suatu petang, kira-kira 20 orang pelajar kursus pengajian dasar peringkat sarjana di Universiti Malaya bagaikan terpempan dengan lontaran pertanyaan konseptual oleh Profesor Dr. Sufean Husin. Kemudian, pelbagai versi takrifan tentang sejahtera dinyatakan tanpa satu kesimpulan yang muktamad.

Sukar sekali untuk menetapkan konsep sejahtera secara tuntas, melainkan menerusi analisis dan perbincangan menjurus kepada ciri-ciri sejahtera terlebih dahulu. Semua manusia inginkan kehidupan yang sejahtera, tetapi kalau ditanya sejahtera yang bagaimana, kebanyakan mereka akan kelu seribu bahasa, sambil mengangkat bahu atau menggeleng kepala tanda tidak pasti. Masalah itu bukan hanya dihadapi oleh orang awam, bahkan turut memeningkan para sarjana dan penggubal dasar negara.

Dalam al-Qur'an (surah Ibrahim, 24: ayat 14) ada disebutkan kalimatan tayyibah kasajaratin tayyibah (kata-kata yang baik umpama pohon yang baik), iaitu dengan akar yang kukuh dan dahan yang rimbun. Pada suatu ketika dahulu, Abim, sebuah pertubuhan belia Islam pernah menggunakan cogan kata atau tag line "mengakar dan merimbun" yang merujuk kepada kaedah penyampaian dakwah yang berkesan. Dalam teks khutbah Jumaat, sering dimasukkan tentang "pada hari yang tiada gunanya harta benda dan anak pinak, melainkan mereka yang datang kepada Allah dengan hati yang sejahtera" (yaumala yanfa'u mal'-uw wala banun, illa man atallaha biqalbin salim).

Dalam konteks sekolah, sejahtera mungkin sekali dibahas dengan mendalam dalam penyelidikan keberkesanan sekolah yang bertitik tolak daripada kepimpinan yang berkesan. Sesebuah sekolah yang berkesan dan sejahtera diterajui oleh seorang pemimpin yang peka terhadap keperluan matlamat yang jitu, keselamatan jiwa dan raga warga sekolah, persekitaran pembelajaran yang selesa, sistem penyampaian yang cekap dan kemudahan akses terhadap pendidikan yang bermutu. Sekolah yang berjaya mengaplikasi ciri-ciri sejahtera akan menjadi ingatan, rujukan dan sebutan bukan sahaja dalam kalangan warga sekolah sahaja, malah akan menarik minat pelbagai pihak yang berkepentingan terhadap dunia pendidikan.

Matlamat Yang Jitu

Pemimpin sesebuah sekolah yang sejahtera memiliki tahap kepedulian yang sangat tinggi terhadap hala tuju atau akhir perjalanan warga sekolah. Mungkin kerana kita terlalu ghairah dengan perkataan bahasa Inggeris, maka istilah visi dan misi telah diterima sebagai perkara yang wajib ada dalam menggubal dasar sekolah. Visi lebih bersifat matlamat umum yang memberi gambaran tentang nilai utama yang menjadi pegangan sekolah, manakala misi lebih bersifat perincian khusus tentang bidang tumpuan yang hendak dicapai.

Secara prinsip, pembinaan matlamat yang jitu diringkaskan dalam akronim bahasa Inggeris, SMART. S ialah specific yang membawa maksud khusus atau tertentu. M ialah measurable, atau boleh diukur. A ialah attainable, iaitu boleh dicapai. R ialah reasonable, iaitu munasabah, masuk akal atau wajar. T pula ialah timely, atau ada penetapan jangka masa.

Visi tidak terikat kepada keperluan SMART, justeru susunan perkataan yang dipilih bakal mengungkapkan citra dan nilai yang didukung oleh sesebuah organisasi. Pernyataan visi lazimnya ditulis dalam satu ayat yang ringkas dan jelas, tetapi sangat bermakna. Misalnya, sekolah A menetapkan visi yang berbunyi, "Menuju Pencapaian Pembelajaran Yang Berkesan dan Cemerlang".

Pernyataan misi boleh dibuat dalam satu ayat atau jika perlu, dalam beberapa ayat yang akur kepada ciri-ciri SMART yang disebut sebelum ini. Misi berupa perincian terhadap visi yang bersifat saling melengkapi. Misalnya, komponen pembelajaran yang dimaksudkan dalam visi dipecahkan kepada kurikulum, kokurikulum, disiplin dan sahsiah, lalu dimasukkan dalam pernyataan misi organisasi.

Sekolah Selamat

Persekitaran pembelajaran yang selesa

Sistem penyampaian yang cekap 

Kemudahan akses terhadap pendidikan yang bermutu

bersambung...